On the materiality of language in deconstruction (and its consequences for a theory of art)
Part of : Χρονικά αισθητικής : ετήσιον δελτίον της Ελληνικής Εταιρείας Αισθητικής ; Vol.44, 2007, pages 105-113
Issue:
Pages:
105-113
Parallel Title:
Για την υλικότητα της γλώσσας στην αποδόμηση (και τις επιπτώσεις της σε μια θεωρία της τέχνης)
Section Title:
Β' Μέρος/Part IΙ
Author:
Abstract:
Το παρόν άρθρο αποτελεί μία σύντομη παρουσίαση της έννοιας της γλωσσικής υλικότητας, όπως εμφανίζεται στον φιλοσοφικό λόγο του κινήματος της Αποδόμησης, και τις πιθανές επιπτώσεις της σε μία θεωρία της τέχνης. Αναφερόμαστε στο έργο του Jacques Derrida και τοϋ Paul de Man. 'Ως «ύλικότητα» έννοοϋμε την κατά Louis Hjelmslev «ούσία της έκφρασης», δηλαδή το μέσο έκφρασης. Στην πορεία, όμως, ό όρος αύτος άποδεικνύεται άνεπαρκής γιά νά προσδιορίσει την έννοια της ύλικότητας στο έργο των συγκεκριμένων διανοητών. Ό Derrida ύποστηρίζει ότι ό διαχωρισμός μεταξύ σημαι- νομένου καί σημαίνοντος, όπως καί μεταξύ τών διαφορετικών έκφραστικών μέσων, είναι μεταφυσική πλάνη. Ό de Man άναφέρεται σέ μία ύλικότητα έντελώς κενή νοήματος. Γιά τον Derrida, ή ύλικότητα είναι μιά λειτουργία της γλώσσας• γιά τον de Man, είναι άπρόσιτη στη γλώσσα. Παρ’ ότι μοιράζονται άρκετές θέσεις ώστε νά κατατάσσονται στο ίδιο κίνημα, το ζήτημα της ύλικότητας μπορεί νά λειτουργήσει ώς κριτηριο διαχωρισμού άνάμεσα στίς δύο θεωρίες. Κατά ένδιαφέροντα τρόπο, καί οί δύο όδηγοϋν σέ ένα είδος φορμαλισμού. Επιπλέον, κάποιες έπιλογές σχετικές μέ τη γλωσσική ύλικότητα έχουν έπιπτώσεις σέ καίρια αισθητικά ζητηματα: στον ορισμό της τέχνης, στην παραγωγή καί πρόσληψή της, στην ύπόσταση τού πρωτοτυπου έργου, στη σχέση μεταξύ τών τεχνών καί στη δυνατοτητα μιας γενικής θεωρίας της τέχνης.
Subject: