21-49

• Παπαδάτος-Αναγνωστόπουλος, Δημοσθένης
• Σερέτης, Στέργιος
• Πουλημάς, Mιχάλης
• Μπένος, Αλέξανδρος

Στην παρούσα εργασία αναλύονται, ως δομικοί προσδιοριστές των ανισοτήτων στην υγεία, η μακρο-οικονομική διαχείριση της κρίσης και η κοινωνική πολιτική της περιόδου 2008-2017, με έμφαση στις πολιτικές για τη στέγαση και την υγεία. Διατυπώνοντας ένα θεωρητικό επιχείρημα στο σημείο συνάντησης της μαρξιστικής κριτικής της πολιτικής οικονομίας (Gough 2008) και της φουκωικής «αναλυτικής της εξουσίας» (Φουκώ 1978 και Foucault 2007) (για τις δυνατότητες της σύνθεσης: Marsden 1999, Jessop 2008, Jessop και Sum 2013, Bidet 2016), αντλώντας δεδομένα από μελέτες της περιόδου, και αξιοποιώντας ειδικότερα την τυπολογία ETHOS (European Typology of Homelessness and Ηousing Εxclusion) της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας των Οργανώσεων που εργάζονται με τους Αστέγους (FEANTSA) (Edgar 2005) για την εκτίμηση της στεγαστικής επισφάλειας, τεκμηριώνεται ότι: (α) η διαχείριση της κρίσης μέσω της μακροοικονομικής και της κοινωνικής πολιτικής, γενικεύει, αντί να προλαμβάνει ή να αμβλύνει τη στεγαστική επισφάλεια και την επισφάλεια υγείας· (β) οι εξεταζόμενες όψεις της κοινωνικής πολιτικής δεν ανήκουν σε άλλο πολιτικό «παράδειγμα» από αυτό της μακροοικονομικής διαχείρισης – αντίθετα, αποτελούν μηχανισμό πολιτικής νομιμοποίησής της· γ) η στατιστική αποτύπωση των δεδομένων που συνδέονται με τη διαχείριση αυτή, όπως αντίστοιχα και η στατιστική «αφωνία», δεν αποτελούν ουδέτερη χρήση ή έλλειψη στοιχείων – αντίθετα, είναι μέρος της πολιτικής νομιμοποίησης της διαχείρισης αυτής: εξατομικεύουν και συσκοτίζουν παραμέτρους της στεγαστικής επισφάλειας και της επισφάλειας υγείας, περιορίζουν δηλαδή το πρόβλημα στα άκρα του σχετικού «φάσματος» και αντίστοιχα την πρόσληψή του στα όρια του πολιτικά «ανεκτού».

• Social Sciences

• Κοινωνικές επιστήμες

Κλειδιά: υγεία, στέγαση, κοινωνικοί προσδιοριστές, ελληνική κρίση, μακροοι- κονομική πολιτική, λιτότητα, health, housing, social determinants, greek crisis, macroeconomic policies, austerity

1. Bonnefoy, X. (2007), ‘Inadequate housing and health: an overview’, Int. J. Environment and Pollution, Vol. 30, Nos. 3/4, pp. 411–429 [διαθέσιμο εδώ: http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0017/121832/E90676.pdf]Blane, D., Mitchell, R., Bartley, M. (2000), “The ‘inverse housing law’ and respiratory health”, Journal of Epidemiology and Community Health 54, pp.: 745–749.Eliot M. – Krivo L. J. (1991), “Structural Determinants of Homelessness in the United States”, Social Problems, 38(1): 113-131.Ηart, J. T. (1971), “The inverse care law”, The Lancet. Volume 297, Issue 7696, 27 February 1971, Pages 405-412.Kondilis, E., Giannakopoulos, S., Gavana, M., Ierodiakonou, I., Waitzkin, H., Benos, A. (2013), Journal of Public Health, 103 (6), pp.: 973–979. Published online: June 2013.Navarro, V., Shi, L. (2001), “The political context of social inequalities and health”, Social Science and Medicine 52 (2001) 481±491.Νavarro, V. (2007), “What is a national health policy”, International Journal of Health Services, Volume 37, Number 1, Pages 1–14, 2007.Stahre M, VanEenwyk J, Siegel P, Njai R. (2011), “Housing Insecurity and the Association With Health Outcomes and Unhealthy Behaviors”, Washington State, 2011. Preventing Chronic Disease 2015; 12:140511. DOI: http://dx.doi.org/ 10.5888/pcd12.140511.Edgar B. – Meert H. (2005), Fourth Review on Statistics on Homelessness in Europe. The ETHOS Definition of Homelessness, Brussels: European Observatory on Homelessness, FEANTSA.Εurostat (2016), “People at risk of poverty or social exclusion”, ec.europa.eu, Data extracted in December 2016.IMF (2017), “Protecting the Most Vulnerable under IMF-supported Programs”, Factsheet, June 2017 [available at http://www.imf.org/About/Factsheets/Sheets/2016/08/02/21/37/Protecting-the-Most-Vulnerable-under-IMF-supported-Programs?pdf=1]Solar O, Irwin A. (2010), A conceptual framework for action on the social determinants of health. Social Determinants of Health Discussion Paper 2 (Policy and Practice), Geneva: World Health Organization.WHO (1946), Constitution of the World Health Organization, New York [accessible here: http://apps.who.int/gb/bd/PDF/bd47/EN/constitution-en.pdf?ua=1]WHO (2003), Social determinants of health. The solid facts, 2nd edition/edited by Richard Wilkinson and Michael Marmot.WHO (2008), Closing the gap in a generation Health equity through action on the social determinants of health, Commission of Social Determinants on Health, Final Report.WHO (2010), International Workshop on Housing, Health and Climate Change: Developing guidance for health protection in the built environment mitigation and adaptation responses, Geneva, 13-15 October 2010, Meeting report.WHO (2016), Household air pollution and health, Fact sheet N° 292 (updated: February 2016).World Bank (1993), Investing in health, World Development Report.Bidet, J. (2016), Marx with Foucault, London: Ζed Books.Foucault, M. (2007), Security, Territory, Population: Lectures at the College de France, 1977-78, Basingstoke: Palgrave Macmillan.Fuchs, V. (1998) Who shall live? Health, economics and social choice, extended version, Singapore: World Scientific.Lecourt, D. (1975), Marxism and Epistemology. Bachelard, Canguilhem and Foucault, London: New Left Books.Marsden, R. (1999), Τhe Nature of Capital. Marx after Foucault, London/New York: Routledge.Navarro V. (1993), Dangerous to Your Health: Capitalism in Health Care, New York: Monthly Review Press.Navarro, V., Muntaner, C. (2014), The Financial and Economic Crises and Their Impact on Health and Social Well-Being, Amityville, New York: Baywood Publishing Company.Stuckler, D., Basu, S. (2013), The Body Economic: why austerity kills, New York: Basic Books.Sum, N.-L./Jessop, B. (2013), Towards a Cultural Political Economy Putting Culture in its Place in Political Economy, Cheltenham, UK - Northampton, MA, USA: Edward Elgar.The World Bank (1993), World Development Report 1993. Investing in Health, New York: Oxford University Press.Waitzkin, H. (2011), Medicine and Public Health at the End of the Empire, New York: Routledge.Wilkinson, R. (1996), Unhealthy societies. The afflictions of social inequalities in health, London and New York: Routledge.Tarlov, A. (1996), “Social Determinants of Health”, in Blane D., Brunner E., Wilkinson R., Health and Social Organization, London: Routledge.Gough, I. (2008), Η πολιτική οικονομία του κοινωνικού κράτους (μτφρ. Λεωνίδας Βατικιώτης), Αθήνα: Σαββάλας.PWC (2017), Από την ύφεση στην αναιμική ανάκαμψη, Ιούνιος 2017.Rose, G. (2017), H στρατηγική της προληπτικής Ιατρικής (μτφρ. Αλέξης Μπένος, Αντώνης Κούτης), Αθήνα: Μορφωτικό Ίδρυμα Τράπεζας της Ελλάδος.Αναγνωστούδη, Μ. (2006), Η στεγαστική πίστη στην Ελλάδα, Αδημοσίευτη Διπλωματική Εργασία, Θεσσαλονίκη: Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.Αράπογλου, Β., Γκούνης, Κ., Σιατίτσα, Δ., Σουλελέ Δ. (2015), Κοινωνική επισφάλεια και έλλειψη στέγης στην Αθήνα, Διαδρομές αποκλεισμού και ένταξης, ΙΝΕ-ΓΣΕΕΠαρατηρητήριο Οικονομικών και Κοινωνικών Εξελίξεων, Μελέτη 39, ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, σσ.: 21-64Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους (2016), «Έκθεση επί του σχεδίου προϋπολογισμού», pbo.gr, Νοέμβριος 2016.ΔΙΑΝΕΟΣΙΣ (2016), Η υγεία των Ελλήνων στην Κρίση, Μια χαρτογράφηση της κατάστασης της υγείας των Ελλήνων και των δομών υγείας της χώρας, Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής, Μάρτιος 2016.ΕΛΣΤΑΤ (2017), Απρίλιος [διαθέσιμη εδώ: http://www.statistics.gr/documents/20181/2810654/greek_economy_13_04_2017.pdf/1322685c-6138-4b6f-8509-63b8dfc5d535].Ένγκελς, Φ. (1974), Η κατάσταση της εργατικής τάξης στην Αγγλία (μτφρ.: Λευτέρης Αναγνώστου), Αθήνα: Μπάυρον.Ένγκελς, Φ. (2012), Για το ζήτημα της κατοικίας, Αθήνα: Σύγχρονη Εποχή.Ζαμάνη, Α., Γρηγοριάδης, Α. (2013), «Τυπολογία και χωρική κατανομή της κοινωνικής κατοικίας στην Ελλάδα», 1ο Συνέδριο Χωρικής Ανάλυσης: Πρακτικά, Αθήνα, 2013 [διαθέσιμο εδώ: http://gisc.gr/sac/docs/proceedings_sac1/43_Zamani_Grigoriadis_SAC1.pdf].Ζήση, Α., Σταλίδη, Γ., Μπένος, Α. (2017), «Κοινωνική τάξη και ψυχική υγεία. Εμπειρικά ευρήματα μιας συγκριτικής μελέτης», Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής, 34(1):75-85INE-ΓΣΕΕ (2012), Η ελληνική οικονομία και η απασχόληση, Ετήσια Έκθεση.INE-ΓΣΕΕ (2016), Η ελληνική οικονομία και η απασχόληση, Ετήσια Έκθεση.INE-ΓΣΕΕ (2017), Η ελληνική οικονομία και η απασχόληση, Ετήσια Έκθεση.ΙΟΒΕ (2017), Η Φαρμακευτική Αγορά στην Ελλάδα: Γεγονότα και Στοιχεία 2015 -2016, Παρατηρητήριο Οικονομικών της Υγείας.Καΐλα, Ε. (2014), «Η εμπειρία της κοινωνικής κατοικίας ως ανταποδοτικής παροχής: δυνατότητες αξιοποίησής της – προοπτικές», Εισήγηση στο εργαστήριο «Πολιτικές και αιτήματα για την κατοικία την περίοδο της κρίσης ΕΜΠ, Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, 3- 4 Απριλίου 2014, encounterathens.wordpress.com.ΚΕΕΛΠΝΟ (2016), «Γνωμάτευση για την κατάσταση των κέντρων φιλοξενίας προσφύγων από την οπτική της δημόσιας υγείας», keelpno.gr, 21.7.2016Κουραχάνης, Ν. (2017), Κοινωνικές πολιτικές στέγασης. Η ελληνική υπολειμματική προσέγγιση, Αθήνα: Παπαζήση.Kυριόπουλος, Γ. (2017), Υγεία και ιατρική φροντίδα, Αθήνα: Παπαδόπουλος.Μαυρουδέας, Σ. «Μνημόνιο ΕΕ-ΕΚΤ-ΔΝΤ: ένα αποτυχημένο πρόγραμμα», greekmarketresearch.com, 8th International Conference EBEEC 2016, ‘The Economies of Balkan and Eastern Europe Countries in the changed world’, Split, Croatia, May 2016 (δημοσιεύτηκε στις 10.5.2016).Παπαναστασίου, Στ. (2015), «Μια εποπτική διαχρονική διερεύνηση των ανισοτήτων υγείας: Η Ελλάδα σε συγκριτική σκοπιά», στο: ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, Υγεία και μακροχρόνια Παρατηρητήριο Οικονομικών και Κοινωνικών Εξελίξεων στην Ελλάδα, Οκτώβριος 2015.Παπαναστασίου, Στ. - Πετμεζίδου, Μ. (2015), «Οικονομική κρίση, λιτότητα και ανισότητες στην υγεία: Πολιτικές επιλογές και προσεγγίσεις στο ζήτημα της ανισότητας», στο: ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, Υγεία και μακροχρόνια φροντίδα, Παρατηρητήριο Οικονομικών και Κοινωνικών Εξελίξεων στην Ελλάδα, Οκτώβριος 2015.Πετμεζίδου, Μ. (2015), «Οι ‘επιταγές’ των Μνημονίων και οι υπό εξέλιξη θεσμικές αλλαγές στην υγεία: Κριτική επισκόπηση», στο: ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, Υγεία και μακροχρόνια φροντίδα, Παρατηρητήριο Οικονομικών και Κοινωνικών Εξελίξεων στην Ελλάδα, Οκτώβριος 2015.Εurobank (2012), «Η ελληνική αγορά ακινήτων στα χρόνια της κρίσης» (επιμ. Θεοδόσιος Σαμπανιώτης, Γκίκας Χαρδούβελης), Οικονομία και αγορά, Τόμος VII, Τεύχος 2, Ιούλιος.Τζέσοπ, Μ. (2008/2007), Κρατική εξουσία: Μια στρατηγική-σχεσιακή προσέγγιση (μτφρ. Χ. Μπουκάλας), Αθήνα: Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου.Tράπεζα της Ελλάδος (2017), «Έκθεση για τους Επιχειρησιακούς Στόχους Μη Εξυπηρετούμενων Ανοιγμάτων», Απρίλιος 2017, bankofgreece.gr.Υπουργείο Οικονομικών, «Εκτέλεση Κρατικού Προϋπολογισμού Ιανουαρίου - Μαΐου 2017 (προσωρινά στοιχεία»), minfin.gr, Μάιος 2017.Φουκώ, Μ. (1978), Ιστορία της σεξουαλικότητας. Η δίψα της γνώσης (μτφρ. Γ. Ροζάκη), τόμ. 1, Αθήνα: Ράππας.Χάγεκ, Φ. (2013), Ο δρόμος προς τη δουλεία (μτφρ. Γιώργος Καράμπελας), Αθήνα: Παπαδόπουλος.Κατερίνη, Τ. «Aπό την υπερχρέωση στους e-πλειστηριασμούς», RedNotebook, 8.2.2017Τριχιάς, Κ., «Το ζήτημα της κατοικίας στην Ελλάδα», Τετράδια μαρξισμού, τεύχος 2, Φθινόπωρο 2016.