196-211

• Φρυδάκη, Ευαγγελία

Η ικανότητα να επιχειρηματολογεί κανείς αποτελεσματικά, να επεκτείνει ή να συνδέει τις ιδέες που εκφράζει αναπτύσσοντας συλλογισμούς, έχει υποστηριχθεί ότι σηματοδοτεί το πλήρως εγγράμματο άτομο στις σύγχρονες κοινωνίες. Από την άλλη, οι νέοι προσανατολισμοί της θεωρίας του γραμματισμού προς την προφορικότητα και την πολυτροπικότητα δεν θέτουν πάντα ως κεντρικό διακύβευμα την ικανότητα της ανάπτυξης αποδεικτικής συλλογιστικής σκέψης. Ο σκοπός της έρευνας είναι να αναδείξει τη χαμηλή ικανότητα ανάπτυξης συλλογιστικής σκέψης, μέσα από την περίπτωση 17 φοιτητριών μεταπτυχιακού προγράμματος, όπως αποτυπώθηκε σε εργασία τους, και να αναζητήσει τα αίτιά της. Οι απαιτήσεις της εργασίας τους περιλάμβαναν τη διατύπωση προτάσεων για στρατηγικές υποστήριξης της λογοτεχνικής ανάγνωσης, με χρήση κριτηρίων σχετικά με το τι θεωρείται υποστηρικτικό από τη δεξαμενή των εννοιών της βυγκοτσκικής ΖΕΑ και της υποστηρικτικής διδασκαλίας (scaffolding instruction). Η απουσία τεκμηρίωσης από όλες τις εργασίες, που παρέμειναν απολύτως περιγραφικές, οδήγησε στη διερεύνηση των αιτίων του γεγονότος, από την υποκειμενική οπτική των εμπλεκομένων. Κύριες πηγές των δεδομένων για τη συγκεκριμένη μελέτη περίπτωσης υπήρξαν οι 17 εργασίες, η συζήτηση με ομάδα εστίασης 11 ατόμων της συγκεκριμένης ομάδας και 17 ατομικές συνεντεύξεις. Τα ποιοτικά δεδομένα αναλύθηκαν με τη μέθοδο της συνεχούς σύγκρισης, ώστε να διαμορφωθούν, από τα ίδια, κάποιες θεωρητικές υποθέσεις που θα συνέβαλαν στην κατανόηση και ερμηνεία του φαινομένου (θεμελιωμένη θεωρία). Τα βασικά συμπεράσματα αναδεικνύουν τον κρίσιμο ρόλο που αποδίδεται, ως προς την αδυναμία της αποδεικτικής, συλλογιστικής σκέψης: α) στις νέες κοινωνικές πρακτικές γραμματισμού, που προέκυψαν από τις εξελισσόμενες διαδικτυακές τεχνολογίες, και β) κυρίως, στις σχολικές πρακτικές της έτοιμης γνώσης και της ανενεργού σκέψης.

• Educational sciences

• Εκπαίδευση

γραμματισμός, συλλογιστική σκέψη, μεταπτυχιακοί φοιτητές, θεμελιωμένη θεωρία, literacy, reasoning, undergraduate students, grounded theory

1. Anderson, J. R. (1990). Cognitive psychology and its implications (3rd ed.). New York: Freeman. Apple, M. (2010). Υποστηρίζοντας τη δημοκρατία στην εκπαίδευση. Στο Π. Γούναρης & Γ. Γρόλλιος (Επιμ.), Κριτική παιδαγωγική (σσ. 221-251) (Β. Σταυρίδη, Μεταφρ.). Αθήνα: Gutenberg.Applebee, A. N., Langer, J. A., & Mullis, I. V. S. (1987). Learning to be literate in America: reading, writing, and reasoning. The nation's report card. National Assessment of Educational Progress (College Bound Rep: 08541). Princeton, NJ: Educational Testing Service.Βarton, D. (1994). Literacy: an introduction to the ecology of written language. Oxford: Blackwell. Barton, D., & Hamilton, M. (1998). Understanding literacy as social practice. Local literacies: Reading and writing in one community, 3-22.Baynham, M. (2002). Πρακτικές γραμματισμού (Μ. Αραποπούλου, Μεταφρ.). Αθήνα: Μεταίχμιο. (Πρωτότυπη έκδοση 1995)Benesch, S. (2001). Critical English for academic purposes. Mahwah, NJ: Erlbaum.Bransford, J., Brown, A., & Cocking, R. (2000). How people learn: brain, mind, experience and school. Washington, DC: National Academy Press.Canagarajah, S. (1999). Resisting linguistic imperialism in language teaching. Oxford: Oxford University Press.Clarke, M. A. (2003). A place to stand: essays for educators in troubled times. Ann Arbor, MI: University of Michigan Press.Cook, C. (2003). Applied linguistics. Oxford: Oxford University Press.Cook-Gumperz, J. (2006). The social construction of literacy (2nd ed.). Cambridge: Cambridge University Press.Daniels, H. (Ed.). (1993). Charting the agenda, educational activity after Vygotsky. London and New York: Routledge.Ennis, R. H. (1987). A taxonomy of critical thinking dispositions and abilities. Στο J. B. Baron & R. J. Sternberg (Eds), Teaching thinking skills: theory and practice (pp. 9-26). New York: Freeman.Fairclough, N. (1989). Language and power. London: Longman.Fairclough, N. (1995). Critical discourse analysis: the critical study of language. London: Routledge.Ferdman, B. (1991). Becoming literate in a multiethnic society. In E. M. J ennings & A . C. Purves (Eds.), Literate systems and individual lives (pp. 95-116). Albany: State University of New York.Freire, P. (1997). Pedagogy of the oppressed. New York: Continuum.Gee, J. P. (1991). What is literacy? In C. Mitchell & K. Weiler (Eds.), Rewriting literacy: culture and the discourse of the other (pp. 1-11). New York: Bergin and Garvey.Gee, J. P. (1996). Social linguistics and literacies: ideology in discourses (2nd ed.). London: Taylor & Francis.Gee, J. P. (2000). The new literacy studies: from socially situated to the work of the social. In D. Barton, M. Hamilton & R. Ivanic (Eds.), Situated literacies. Reading and writing in context (pp. 180-196). London: Routledge.Goody,J. & Watt, I. (1968). The consequences of literacy. In J. Goody (Ed.) Literacy in traditional societies (pp. 27-84). Cambridge, England: Cambridge University Press.Gray, D. E. (2004). Doing research in the real world. London: Sage Publications.Gregory, E., Williams, A., Baker, D., & Street, B. (2004). Introducing literacy to four year olds: Creating classroom cultures in three schools. Journal of Early Childhood Literacy, 4, 85-107.Halliday, M.A.K. (1989). Spoken and written language. Oxford: Oxford University Press.Hounsell, D. (1988). Towards an anatomy of academic discourse: meaning and context in the undergraduate essay. In R. Saljo (Ed.), The written world: studies in literate thought and action (pp. 161-177). Berlin: Springer-Verlag.Johnson, R. H. (1999). Reasoning, argumentation and the network problem. Proto Sociology. An International Journal of Interdisciplinary Research, 13, 14-28.Johnson-Laird, P. N. (1999). Deductive reasoning. Annual Review of Psychology, 50, 109-135.Johnston, B. (2003). Values in English language teaching. Mahwah, NJ: Erlbaum.Kalantzis, M. (2009). Νέες εποχές, νέες υποκειμενικότητες και νέα μάθηση. Στο Α. Ανδρούσου & Ν. Ασκούνη (Επιμ.), Πολιτισμική ετερότητα και ανθρώπινα δικαιώματα (σσ. 181-199) (Α. Καλοφωλιάς, Μεταφρ.). Αθήνα: Μεταίχμιο.Katsarou, E. (2011). Literacy teaching in the L1 curriculum of Greek secondary education. L1 – Educational Studies in Language and Literature, 9, 49-70.Kress, G. (1997). Before writing: rethinking paths to literacy. London: Routledge.Kress, G. (2000). Multimodality. In B. Cope & M. Kalantzis (Eds.), Multiliteracies: literacy learning and the design of social futures (pp. 182–202). London: Routledge.Kress, G. (2003). Literacy in the new media age. London: Routledge.Lankshear, C. (1997). Changing literacies. Buckingham & Philadelphia: Open University Press.Lea, M., & Street, Β. (1998). Student writing and faculty feedback in higher education: an academic literacies approach. Studies in Higher Education, 23, 157- 173.Lea. M. R., & Street, B. V. (2006). The ‘academic literacies’ model: theory and applications. Theory into Practice, 45, 368-377.Lemke, J. L. (2002). Multimedia semiotics: genres for science education and scientific literacy. In J. Schleppegrell & M. C. Colombi (Eds.), Developing advanced literacy in first and second languages: meaning with power (pp. 21–44). Mahwah, NJ: Erlbaum.Maybin, J. (2000). The new literacy studies: context, intertextuality and discourse. In D. Barton, M. Hamilton, & R. Ivanic (Eds.), Situated literacies. Reading and writing in context (pp. 197-209). London & New York: Routledge.Mertens, D. M. (2009). Έρευνα και αξιολόγηση στην εκπαίδευση και την ψυχολογία (Ε. Γιαννακοπούλου, Επιμ.) (Σ. Κυρανάκης, Μ. Μαυράκη, & Π. Μπιθαρά, Μεταφρ.). Αθήνα: Μεταίχμιο. (Πρωτότυπη έκδοση 2005)Morgan, B. (2004). Modals and memories: a grammar lesson on the Quebec referendum on sovereignty. In B. Norton & K. Toohey (Eds.), Critical pedagogies and language learning (pp. 158–178). Cambridge: Cambridge University Press.Morgan B., & Ramanathan, V. (2005). Critical literacies and language education: global and local perspectives. Annual Review of Applied Linguistics, 25, 151–169.Muspratt, S., Freebody, P., & Luke, A. (Eds.). (1997). Constructing critical literacies. Cresskill, NJ: Hampton Press.Ong, W. J. (1997). Προφορικότητα και εγγραμματοσύνη. (Κ. Χατζηκυριάκου, Μεταφρ.). Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. (Πρωτότυπη έκδοση 1982)Pennycook, A. (2001). Critical applied linguistics: a critical introduction. Mahwah, NJ: Erlbaum.Pérez, B. (2004). Literacy, diversity and programmatic responses. In B. Pérez (Ed.), Sociocultural contexts of language and literacy (pp. 3-24). Mahwah, NJ: Erlbaum.Raymond, E. (2000). Cognitive characteristics. In E. Raymond (Ed.), Learners with mild disabilities. A characteristics approach (pp. 169-201). Needham Heights, MA: Allyn & Bacon.Robson, C. (2007). Η έρευνα του πραγματικού κόσμου (Κ. Μιχαλοπούλου, Επιμ.) (Φ. Καλύβα, Eπιμ. Μεταφρ.) (Β. Νταλάκου & Κ. Βασιλικού, Μεταφρ.). Αθήνα: Gutenberg.Seidman, I. E. (2006). Interviewing as qualitative research. A guide for researchers in education and the social sciences (3rd ed.). New York : Teachers College Press.Stein, P. (2004). Representation, rights, and resources: multimodal pedagogies in language and literacy. In B. Norton & K. Toohey (Eds.), Critical pedagogies and language learning (pp. 95–115). Cambridge: Cambridge University Press.Street, B. (1995). Social literacies: critical approaches to literacy in development, ethnography and education. London: Longman.Swales, J. M. (1990). Genre analysis. English in academic and research settings. Cambridge University Press.Swales, J. M. (2004). Research genre. Exploration and applications. Cambridge: Cambridge University Press.Vygotsky, L. S. (1997). Νους στην κοινωνία. Η ανάπτυξη των ανώτερων ψυχολογικών διαδικασιών. (Σ. Βοσνιάδου, Επιμ.) (Α. Μπίμπου & Σ. Βοσνιάδου, Μεταφρ.). Αθήνα: Gutenberg. (Πρωτότυπη έκδοση 1978)Wertsch, J. V. (1995). The need for action in sociocultural research. Στο J. V. Wertsch, P. Del Rio & A. Alvarez (Eds.). Sociocultural studies of mind (pp. 56-74). Cambridge: Cambridge University Press.Williams, B. T. (2008). “Tomorrow will not be like today”: literacy and identity in a world of multiliteracies. Journal of adolescent & adult literacy, 51, 682–686. doi:10.1598/JAAL.51.8.7.