21-59

La formule ό γράφων παραγράφει dans les manuscrits grecs

• Άτσαλος, Βασίλειος

Dans cet article, qui présuppose et complète un autre sur la formule ή μεν χειρ ή γράψασα..., nous étudions la formule ô γράφων παραγράφει. Plus spécialement nous y dressons une liste de 55 manuscrits, qui portent la formule, et par la suite nous examinons l'échelonnement des témoins par siècle du Xe au XVIIe, l'origine et la typologie de la formule, sa présence dans les manuscrits comme caractéristique codicologique et comme repère ou indice de leur provenance. Nous terminons par quelques remarques et conclusions générales.

• Languages and Literature

• Φιλολογία

Το κείμενο που ακολουθεί προοριζόταν να αποτελέσει μέρος της ανακοίνωσης μου στο Γ ' Διεθνές Συμπόσιο για την Ελληνική Παλαιογραφία και την Κωδικολογία, το οποίο έλαβε χώρα στο Enee της Σικελίας από 18 ως 24 Σεπτεμβρίου 1988 με θέμα «Scritture, libri e testi nelle aree provinciali dell' impero bizantino». Η έκταση όμως που πήρε η ανακοίνωση, παρά τη συμπίεση του υλικού, με υποχρέωσε να απομονώσω το τμήμα αυτό και να το παρουσιάσω σε χωριστή ενότητα. Το άρθρο λοιπόν αυτό προϋποθέτει αλλά και συμπληρώνει την ανακοίνωση στο Erice, που με τον τίτλο «Die Formel Ή μεν χειρ ή γράψασα... in den Griechischen Handschriften » δημοσιεύεται στα Πρακτικά του Συμποσίου. Βλ. Συντομογραφίες βιβλιογραφίας. Για τις Συντομογραφίες της βιβλιογραφίας, που χρησιμοποιούνται στην εργασία αυτή, βλ. στο τέλος του άρθρου. Ο αστερίσκος (*), πριν από έναν αριθμό του Καταλόγου των χειρογράφων που φέρουν τη φόρμουλα, σημαίνει πως στο χειρόγραφο αυτό απαντούν και οι δύο φόρμουλες