70-122

Ή επιγραφή τής Ναζαρέτ : Ενα αμφιλεγόμενο ζήτημα της παλαιστινιακής επιγραφικής (1930-1999)

Articles

• Τσαλαμπούνη, Αικατερίνη
• TSALAMPOUNI, E.

Ή λεγόμενη «επιγραφή τής Ναζαρέτ» προκάλεσε άπό τήν πρώτη δημοσίευση της το 1930 μέχρι σήμερα πολλές συζητήσεις ανάμεσα στους ερευνητές. Πρόκειται για μια καλά διατηρημένη ελληνική επιγραφή χαραγμένη επάνω σέ μια μικρή μαρμάρινη πλάκα, το κείμενο τής όποιας έχει ώς θέμα της τον σεβασμό τών νεκρών και τών τάφων τους και τήν απαγόρευση μέ τήν απειλή τής επιβολής τής ποινής του θανάτου μιας σειράς από πράξεις, οι όποιες θεωρούνται τιμβωρυχικές. Ό λόγος πού αυτή ή επιγραφή προκάλεσε τόσες συζητήσεις είναι: α) οτι αυτό τό μοναδικό στό είδος του κείμενο παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον άπό θεματικής απόψεως άλλα και δημιουργεί ποικίλα προβλήματα και β) οτι ήδη άπό τον πρώτο της έκδοτη, τον Fr. Cumont, συνδέθηκε μέ τό γεγονός τής ανάστασης του Ίησου και τις απαρχές τού Χριστιανισμού στην Παλαιστίνη. Τό παρόν άρθρο αποτελεί μία σύντομη επισκόπηση τής σχετικής μέ τήν επιγραφή βιβλιογραφίας άπό τό 1930 έως τό 1999. Παρουσιάζονται 50 περίπου άρθρα και μελέτες, τα όποια επικεντρώνονται σέ ένα ή περισσότερα ζητήματα τής επιγραφής όπως ή προέλευση τής πέτρας, ή χρονολόγηση της, ή αυθεντικότητα της, τό νομικό πλαίσιο, ή ενότητα και ή δομή του κειμένου της, ή φύση τού κειμένου της και τέλος ή πιθανή σχέση του μέ τήν ανάσταση τοΰ Ίησοΰ και τήν ιστορία του αρχαίου Χριστιανισμού. Οι περισσότερες μελέτες θεωρούν βέβαιη τή χρονολογική τοποθέτηση του κειμένου στα χρόνια του Αυγούστου, ένώ δέν απουσιάζουν και άλλες προτάσεις (εποχή του Τιβερίου, του Καλιγούλα, τοϋ Κλαυδίου, του 'Αδριανού και του Σεπτιμίου Σευήρου). "Οσον άφορα στον τόπο προέλευσης τής πέτρας έκτος άπό τή Ναζαρέτ έχουν προταθεί κατά καιρούς και άλλοι όπως ή Δεκάπολις ή ή Σαμάρεια. 'Εκτός άπό μία ή δύο περιπτώσεις κανείς άπό τους ερευνητές δέν αμφισβητεί τήν αυθεντικότητα τοΰ μνημείου• οι περισσότεροι συμφωνούν στό οτι ή ποινή τού θανάτου, μέ τήν όποια απειλείται ό τυμβωρύχος, εϊναι ασυνήθιστα αυστηρή (ή συνηθισμένη τιμωρία για κάποια εγκλήματα ήταν ένα .πρόστιμο), πράγμα πού υποδηλώνει οτι ή αφορμή πού δόθηκε πρέπει να ήταν κάποιο σοβαρό περιστατικό. Μολονότι υπάρχει γενικά διαφωνία ώς προς τό ποιο μπορεί να ήταν αυτό, οι περισσότερες μελέτες δέχονται μία, έστω και έμμεση σύνδεση τής επιγραφής, μέ τή χριστιανική πίστη στην ανάσταση του Ίησου. Πάντως ή γενική εκτίμηση είναι οτι τό μέτρο αυτό είχε περιορισμένη χρονικά και γεωγραφικά ισχύ. Στην ιστορία τής έρευνας και τής συζήτησης γύρω άπό τό πρόβλημα τής «επιγραφής τής Ναζαρέτ» τρεις μελέτες έπαιξαν ουσιαστικότερο ρόλο. Ή πρώτη είναι εκείνη τού Fr. Cumont, ό όποιος τοποθέτησε τήν επιγραφή στα χρόνια του Αυγούστου και τή συνέδεσε μέ τό γενικότερο θρησκευτικό πρόγραμμα τοΰ Ρωμαίου αυτοκράτορα, διατύπωσε ομως μέ αρκετές επιφυλάξεις και τήν υπόθεση οτι τό κείμενο χρονολογείται στα χρόνια τοΰ Τιβερίου και συνδέεται άμεσα μέ τό περιστατικό τής ανάστασης του Ίησου και τις κατηγορίες, γνωστές και άπό τα ευαγγέλια, οτι οι μαθητές του Ίησου έκλεψαν τό σώμα του (Μθ 28, 12-15). Ή δεύτερη σημαντική συμβολή στό θέμα ήταν εκείνη του J. Carcopino, ό όποιος υποστήριξε ότι ή προέλευση τής πέτρας ήταν ή Σαμάρεια και ότι τό κείμενο αναφέρεται στό περιστατικό τής βεβήλωσης του Ναού τών 'Ιεροσολύμων άπό τους Σαμαρΐτες μέ τή ρήψη οστών μέσα σέ αυτόν στα 8 μ.Χ., για τό όποιο κάνει λόγο ό Ίώσηπος (Ίονο. Άρχαιολ. XVII. 29-30). Ή τρίτη τέλος σημαντική μελέτη είναι εκείνη του G. de Sanctis, ό όποιος τοποθέτησε τήν επιγραφή στα χρόνια του Κλαυδίου και υποστήριξε οτι δέν θά πρέπει νά συνδεθεί μέ τό γεγονός τής ανάστασης του Ίησου άλλα μέ τις αναστατώσεις τις όποιες προκάλεσαν οι Ιουδαίοι κατά τό τελευταίο μισό τής βασιλείας του Ρωμαίου αυτοκράτορα, και κυρίως μέ τό περιστατικό πού περιγράφεται στό Σουητώνιο, Κλαύδιος 28. Ή εκτενής βιβλιογραφία γύρω άπό τό θέμα βεβαιώνει οτι ή επιγραφή τής «Ναζαρέτ» εξακολουθεί μέχρι σήμερα νά αποτελεί πρόκληση για νέες συζητήσεις και ερμηνείες

• History and Archaeology
• Arts

• Αρχαιολογία
• Ιστορία

• http://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/tekmiria/article/view/2920
• http://dx.doi.org/10.12681/tekmeria.170