130-147

Ο υιός του ανθρώπου στο βιβλίο του Ενώχ

• Αγουρίδης, Σάββας Χρ.

Το βιβλίο του Ένώχ αποτελείται από 5 μέρη. Μόνο στο ένα απ’ αυτά, τις Παραβολές (κεφ. 37 - 71) χρησιμοποιείται, κοντά στους ορούς «εκλεκτός», «δίκαιος», «Μεσσίας», κι’ ό τίτλος «Υιός του Ανθρώπου», σ’ ορισμένα δε κεφ. των Παραβολών ο όρος αποδίδεται σ’ ένα ουράνιο κι’ υπερβατικό όν. Θα δεχθή κανείς πως ο όρος αυτός σημαίνει στο βιβλίο του Ενώχ τον ουράνιο προϋπάρχοντα Μεσσία του λαού του Θεού; Υπήρχε δηλ. σχετική ιουδαϊκή θεολογία, ή πρόκειται για χριστιανική προσθήκη, που έγινε κυρίως κατά την μετάφρασι και αντιγραφή του έργου στα αιθιοπικά; Ότι οι Παραβολές χρησιμοποιούν το κεφ. VII του Δανιήλ είναι μάλλον βέβαιο. Με ποιά όμως έννοια; Γράφοντας όσα γράφει ο Ένώχ περί του Υιού του Ανθρώπου δεν πρέπει να γίνη δεκτός σαν πολύ πιο μεγάλος απ’ όλους τούς προφήτες της Παλαιός Διαθήκης σχετικά με τις προρρήσεις για την προΰπαρξι και τα χαρακτηριστικά του Μεσσία; Θα τον αγνοούσαν όμως εν τοιαύτη περιπτώσει όλοι οι Πατέρες και εκκλησιαστικοί συγγραφείς σαν προφήτης που έγραψε τόσα πολλά για τον Μεσσία ; Δεν είναι απλούστερο λοιπόν να δεχθή κανείς μια αρκετά μεταγενέστερη εκχριστιάνισι του έργου χωρίς συγκεκριμένες δογματικές ή απολογητικές τάσεις;Πολλοί σχετίζουν την παράδοσι περί Υ.Α. με την παράστασι του Ουράνιου ή Πρώτου Ανθρώπου στην Ιρανική θρησκεία. Άλλοι προσπαθούν να ερμηνεύσουν τον όρο με βάσι την Παλαιά Διαθήκη και τον Ιουδαϊσμό, όπου ορισμένοι όροι χρησιμοποιούνται με συλλογική και με ατομική συγχρόνως έννοια (corporate personality). Περί τίνος πρόκειται;Η παρούσα μελέτη προσπαθεί, επάνω στις γραμμές της τελευταίας αυτής ερμηνείας να ανάλυση και εξηγήση τα κρίσιμα επί του θέματος κεφάλαια των Παραβολών. Δεχόμεθα ότι το έργο έχει υποστή χριστιανική επεξεργασία. Είναι, εκ της επόψεως αυτής, λίαν ενδεικτικό ότι στα Σπήλαια του Qumran έχουν βρεθή αποσπάσματα από όλα τα τμήματα του βιβλίου του Ένώχ πλην των Παραβολών. Εξ άλλου, οί πιο πρόσφατες έρευνες στο βιβλίο Διαθήκες των XII Πατριάρχων έδειξαν πως ένα κείμενο ιουδαϊκό υπέστη προσθήκες σιγά - σιγά, παραλείψεις άλλου, μεταβολές, και τελικά πλήρη εκχριστιάνισι. Όλα αυτά είναι αρκετά διδακτικά και ενδεικτικά, αν και όχι αποδεικτικά, για την περίπτωσι των Παραβολών, κι’ επομένως και για μια σωστή προσέγγισι της έννοιας του δρου Υιός Ανθρώπου στο βιβλίο αυτό.Απ’ την ανάλυσι των πιο ενδιαφερόντων το θέμα κεφ. του βιβλίου 46' 48•62• 63 καθώς και των τελικών των Παραβολών κεφ. 70 και 71 άγεται να δεχθή κανείς μια ρευστότητα στην χρήσι του δρου. Υιός Ανθρώπου είναι ο εκλεκτός λαός του Θεού. Υιός Ανθρώπου είναι κι’ ό Μεσσίας. Ορισμένοι ερευνητές δέχονται τον Ένώχ ως Υιόν του Ανθρώπου. Αλλ’ ο Ένώχ, με τόσο συγκεκριμένα προσωπικά χαρακτηριστικά, είναι δύσκολο να πιστέψωμε πώς γίνεται δεκτός στους ουρανούς προσφωνούμενος ως Υιός του ανθρώπου. Φυσικά, Υιός Ανθρώπου ημπορεί να είναι ο αναμενόμενος Σωτήρας τον καταπιεζομένων δικαίων, ο Μεσσίας.Οποιεσδήποτε επιδράσεις κι’ αν δεχθή κανείς από την ιρανική θεολογία, ο δρος Υιός Ανθρώπου στις Παραβολές, σύμφωνα με τις θεολογικές προϋποθέσεις της Παλαιάς Διαθήκης, σημαίνει κάτι που έχει άμεση σχέσι με την ιστορία του λαού του Θεού, με τα παθήματα και την μέλλουσα δόξα του. Δεν έχομε στις Παραβολές μια μεταφυσική περί των ουρανίων πραγμάτων ή περί ενός άλλου κόσμου, που μάς περιμένει μετά θάνατον, αλλά την αληθινή εικόνα του δικού μας κόσμου, του κόσμου εκείνου, που θα διαδεχθή τον υποταγμένο στις πονηρές δυνάμεις κόσμο της εμπειρίας. Στον ουράνιο ή νέο κόσμο θα εισέρθουν όσοι θα εξακολουθήσουν αγωνιζόμενοι με πίστι και υπομονή για την βασιλεία του Θεού κατά των Ισχυρών αντίθεων δυνάμεων μέσα στην ιστορία και στον κόσμο. Ό Υιός του Ανθρώπου είναι κι’ εδώ ο εκπρόσωπος και το σύμβολο της δικαιοσύνης του Θεού εν αντιθέσει προς τις τερατώδεις μορφές, που συμβολίζουν την βία και την καταπίεσι των ανθρώπων επί της γης.

• Philosophy, Ethics and Religion

• Βίβλος

Περιέχει σημειώσεις