Ave Maria gra'tia' plena : a spanish lustreware plate from the church of Panagia Eleousa, Crete
Part of : Θησαυρίσματα ; Vol.38, 2008, pages 213-224
Issue:
Pages:
213-224
Author:
Abstract:
Στην εξωτερική πλευρά του νάρθηκα της εκκλησίας της Παναγίας Ελεούσας, που βρίσκεται βόρεια του χωριού Κιθαρίδα, στην επαρχία Μαλεβιζίου Κρήτης, σώζεται εντοιχισμένο δίπλα από την είσοδο της εκκλησίας ένα πήλινο ανοιχτό αγγείο. Το αγγείο για πρώτη φορά δημοσιεύτηκε από τον Gerola στο μνημειώδες έργο του γύρω από την Κρήτη. Μεταγενέστερα παρουσιάστηκε από τους Μπορμπουδάκη, Gallas και Wessel και από τον Ψιλάκη.Στην παρούσα μελέτη το αγγείο αναγνωρίζεται ως προϊόν της ισπανικής εφυαλωμένης κεραμικής που κοσμείται με βαθυγάλανο και καστα
όχρυσο χρώμα. Πρόκειται για ένα μεγάλο πινάκιο που κύριο διακοσμητικό του θέμα στον πυθμένα είναι ένα πτηνό, ενώ περιφερικά, στο χείλος, φέρει την επιγραφή: "Ave Maria gra'tia' piena". Ανήκει σε μία ομάδα της ισπανικής κεραμικής που διακρίνεται για τη διακόσμηση με αυτού του είδους τις επιγραφές. Η ομάδα χρονολογείται στο πρώτο μισό του 15ου αι. και τα αγγεία παράγονταν στην ευρύτερη περιοχή της Βαλένθια.Μέχρι στιγμής δεν έχει δημοσιευτεί άλλο δείγμα αυτής της ομάδας κεραμικής από τον ελλαδικό χώρο. Ο εντοπισμός του στην Παναγία Ελεούσα αποτελεί μία απ
τις πρώτες αρχαιολογικές μαρτυρίες για την ύπαρξη επαφών της Κρήτης με την Ιβηρική χερσόνησο κατά τον 15ο αι. Παράλληλα, παρέχει ενδείξεις σχετικά με τη χρονολόγηση του νάρθηκα της εκκλησίας, ο οποίος έχει χρονολογηθεί με αρχιτεκτονικά στοιχεία στον 15ο/16ο αι. Επιπλέον, θίγει το θέμα των εντοιχισμένων αγγείων σε όψεις εκκλησιών της Κρήτης, επιτρέποντας να διατυπωθούν ορισμένες υποθέσεις σχετικά με το εάν η τοποθέτηση των αγγείων αυτών είχε απλώς διακοσμητικό ρόλο ή θα μπορούσε να είναι συμβολική ή να επέχει θέση αφιερώματος. Αξίζει να παρ
τηρηθεί ότι το πινάκιο με την επιγραφή που αποτελεί την αρχή της πιο διαδεδομένης προσευχής των Καθολικών στην Παναγία εντοιχίζεται σε εκκλησία μοναστηριού αφιερωμένου στη Θεοτόκο.
Subject (LC):
