21-33

• Dale,  Thomas E. A.

Δυο τμήματα παράστασης της Αποκαθήλωσης του Χρίστου, που ανακαλύφθηκε το 1954 στο χώρο του ιερού του ναού του 'Αγίου Μάρκου της Βενετίας εμφανίζουν μια δυσεξήγητη ανωμαλία, αν συσχετιστούν με το βυζαντινό ύφος της υπόλοιπης μωσαϊκής διακόσμησης της βασιλικής. Τοποθετημένη λίγο υψηλότερα από το ανάστημα όρθιου ανθρώπου στη δυτική όψη του δεξιού τοίχου του ιερού, η παράσταση της Αποκαθήλωσης είναι απομονωμένη από την αφηγηματική αλληλουχία του Πάθους, που απεικονίζεται πια ψηλά στη διασταύρωση της τόξων. Στην παρούσα μελέτη διατυ ώνεται ή άποψη ότι το μωσαϊκό της ’Αποκαθήλωσης αποτελούσε απεικόνιση ειδικά προοριζόμενη για το δόγη, απεικόνιση που είχε τοποθετηθεί στο σημείο αητό για να αναδείξει τη λειτουργική και την πολιτική σημασία της θέσης. Από τη μια, το μωσαϊκό της Αποκαθήλωσης φαίνεται ότι λειτουργούσε ως ζωγραφικό βάθος του προσωρινού «τάφου» (sepulcrum) οπου γινόταν ή λειτουργική αναπαράσταση της ταφής και της ανάστασης του Χρίστου, με τη συμμετοχή του δόγη και των κληρικών του Αγίου Μάρκου τη Μεγάλη Παρασκευή και το Πάσχα. Από την άλλη, ή Αποκαθήλωση υποδείκ νυε τυπολογικά τη θέση που συνδεόταν παραδοσιακά με τον πρώτο βενετικό τάφο του άγιου Μάρκου, πάτρωνα άγιου του δόγη και του βενετικού Κράτους. Τη σύνδεση των λειψάνων του άγιου με τη σορό του Χρίστου την επιβεβαιώνει εικονογραφικά το μωσαϊκό που δείχνει το δόγη να δέχεται το λείψανο του άγιου Μάρκου, στον χώρο του παρεκκλησίου του Αγίου Κλήμεντα, αμέσως επάνω από το μωσαϊκό της Αποκαθήλωσης. Στα μάτια των Βενετών ό ρόλος του δόγη ως φύλακα τόσο του πασχάλιου «τάφου» όσο και του τάφου του άγιου Μάρκου επιβεβαίωνε την ιερότητα του αξιώματος του ως ηγέτη του βενετικού Κράτους.

• Arts
• History and Archaeology

• Art and religion
• Πολιτισμός, Βυζαντινός

Περιέχει παραρτήματα και σημειώσεις, This paper is based on my lecture, «Easter, Saint Mark and the Doge: The Deposition Mosaic in the Choir of San Marco in Venice», Abstracts of the Nineteenth Annual Byzantine Studies Conference (Princeton, 1993), pp. 29-30. The author wishes to express his gratitude to the staff of the Biblioteca Nazionale Marciana for permitting access to the liturgical manuscripts in its care, to the Proto of San Marco, Dr. Ettore Vio, for facilitating access to the mosaic in the choir, to Prof. Renato Polacco for sharing his observations on site and to Prof. Nicholas Panayotakis for extending to him the hospitality of the Istituto Ellenico di Studi Bizantini e Post-bizantini di Venezia. Thanks are due also to Professors Henry Maguire and William Tronzo for commenting on the text.