Les caractères spécifiques de l’ architecture en tant qu’art
Part of : Χρονικά αισθητικής : ετήσιον δελτίον της Ελληνικής Εταιρείας Αισθητικής ; Vol.Η, No.1, 1969, pages 69-81
Issue:
Pages:
69-81
Parallel Title:
Οι ιδιάζοντες χαρακτήρες της αρχιτεκτονικής ως τέχνης
Author:
Abstract:
Ή αισθητική πρέπει νά λάβη ύπ’ οψιν τούς χαρακτήρες τούς ΐδιάζοντες σε κάθε μορφή τέχνης, γιατί το έργο τέχνης, πριν νά χαρακτηρισθή σάν έργο τέχνης, πρέπει πρώτα νά χαρακτηρισθή σάν ζωγραφική, ποίημα, γλυπτική, κλπ. Με την προοπτική αύτή, ό κανονισμός τής άρχιτεκτονικής δέν ήταν πάντοτε καλά ώρισμένος, τοσούτω μάλλον καθ’ δσον ύπεστηρίχθη κατά καιρούς δτι ή άρχιτεκτονική δέν ήταν παρά έν μέρει τέχνη. Ό τύπος «μορφή καί λειτουργία» εκφράζει αυτόν τον έκ φύσεως δυϊσμό. ’Άλλοτε επιμένουν στήν αναγκαιότητα υποταγής τού άρχιτεκτονικοΰ έργου στις επιταγές τής λειτουργίας, άλλοτε δεν προσβάλλουν παρά τις μορφές τις άπελευθερωμένες άπό κάθε σύμπτωση.Ό σκοπός τού άρθρου είναι νά υπογράμμιση δτι ή ούσία τής άρχιτεκτονικής έγκειται στό νά πραγματοποιήση πλήρως τή λειτουργία πού είναι ή δική της : νά κτίση μιά κατοικία. Τό οΐκοδομεϊν καί τό κατοικεΐν είναι γιά τον άνθρωπο δυό πράξεις βασικές, φυσικά συμπληρωματικές. Ή κατασκευαστική μορφή του κτηρίου, δηλαδή ό τρόπος κατά τόν όποιον φανερώνεται ή δομή του κτηρίου, έχει μεγάλη σχέση μέ τό αισθητικό συναίσθημα πού προκαλεΐ το έργο. Οί εργασίες τών συγχρόνων κριτικών, άξιοποίησαν τήν πολλαπλότητα τών έντυπώσεων, πού ό άρχιτέκτων δύναται νά έπιτύχη άπό τά κατασκευαστικά μέλη, άπό τόν άρχαϊον κίονα μέχρι τών συγχρόνων «κελυφών». Ή άλλη πηγή της αρχιτεκτονικής άξίας βασίζεται στη πράξη της κατοικίας καί στο αίσθημα του χώρου πού άπορρέει άπ’ αυτήν. Μόνον ή αρχιτεκτονική τέχνη πραγματοποιεί πλήρως ένα περιβάλλοντα ανθρώπινο χώρο, πράγμα πού την διαφοροποιεί άπύ τήν γλυπτική, παρ’ ότι συχνά ΐσχυρίσθηκαν το έναντίον. 'Ως περιβάλλον του άνθρώπου, ή αρχιτεκτονική προεκτείνεται στήν πολεοδομία. Άπύ τήν άποψη των αισθητικών κατηγοριών, ό χαρακτηρισμός του χώρου αφήνει έδαφος σ’ όλες τίς έρμηνείες. Μπορούμε, έπί παραδείγματι, να ένισχύσωμε τήν έννοια της ένότητος, ή άντιθέτως, νά παίζωμε μέ τίς διασπάσεις τού όγκου. ’Ακριβώς άπύ τήν άποψη αύτή διακρίνεται ό χώρος του baroqueάπύ τον χώρο τού rococo.Έν συμπεράσματι, υπενθυμίζεται ότι αύτή ή διπλή προσέγγιση τού άρχιτεκτονικοϋ γεγονότος θά ώφειλε νά συμπληροΰται με μιά ψυχανάλυση, κατά τήν έννοια τού Bachelard, πού θά συνέδεε τίς σταθερές τής αρχιτεκτονικής με τά μεγάλα συναισθηματικά καί φανταστικά a priori.
Subject:
