44-50

Περί προοπτικής και ιδέας στη φιλοσοφία της τέχνης

• Arnold, Sidney

Σε κάθε δραστηριότητα του ανθρωπίνου πνεύματος και της ανθρωπίνης νοήσεως υπάρχει μια συνεχειακή ροή ανάμεσα στην αρχή της προσκτήσεως της γνώσεως και στο συνεπόμενο άποτέλεσμα. 'Η ροή αυτή καθορίζει το ουσιαστικό άποτέλεσμα τής γνώσεως καί τής έμπειρίας. 'Η αισθητική εμπειρία στήν Τέχνη καί στήν Ποίηση είναι ενορατική, καί ή κριτική στάση είναι άρνηση αληθών άρχών. "Ενα έργο τέχνης είναι μεγάλο όταν έκφράζη τήν πλήρωση ένύς σκοπού. 'Η επίδραση τής Τέχνης είναι επίδραση αισθήματος μάλλον παρά στοχασμού. 'Οπωσδήποτε, λόγος καί φαντασία είναι απαραίτητα γιά τή σύνθεση ιδεών καί νοημάτων. Ποιό είναι το καλύτερο μέσο έκφράσεως στήν Τέχνη καί στη Λογοτεχνία ; Δέν μπορούμε νά έκφέρωμε κρίση επ’ αυτού βασιζόμενοι σέ νοητικά μόνο δεδομένα, γιατί σκοπός τής Τέχνης είναι νά έξυψώση τον άνθρώπινο νοΰ. Το κάλλος, έπειδή γίνεται άντιληπτύ μέσω τών συναισθημάτων, πρέπει νά επιτελή τήν λειτουργία του μέσω τής συνειδητής μας διανοήσεως. Ή δημιουργική μεγαλοφυΐα συνεπάγεται τή συνύπαρξη ιδιοσυγκρασίας, δημιουργικής ορμής, καί τέχνης. Τά συναισθήματα έπιτείνονται άπύ τήν άντίληψη, ή οποία πρέπει νά έχη έναν άντικειμενικύ σκοπό. Κάθε μορφή έκφράσεως μιας ιδέας μπορεί νά είναι συμβολική. Προκύπτει το θέμα αν ή άντίληψη είναι ή μόνη έκφραστική ένέργεια, ή αν καί άλλα στοιχεία τής δημιουργικής διανοίας καθιστούν έκφραστές τίς ιδέες, καθώς καί αν ή άντίληψη είναι έμπειρία τών αισθήσεων. Μέ τήν Τέχνη, το πρόβλημα τών πρωτευουσών καί δευτερευουσών ιδιοτήτων τών άντικειμένων τής έμπειρίας, όπως το έκθέτει ό Berkeley, τοποθετείται πάνω στή βάση τής αισθητικής άπο- λαύσεως, όπως έδειξαν καλλιτέχνες τής άξίας τού Jack Β. Yeats ό οποίος ζωγράφισε χαρακτήρες φυσικούς μέχρι ταυτίσεως σχετικά μέ τήν έμπειρία τοϋ καθημερινού βίου. Ή αλληλεπίδραση εικόνας καί εμπειρίας διαμορφώνει τό πλαίσιο των διαφορετικών άπόψεων, ώς προς τις ιδέες καί τις προοπτικές μεταξύ των καλλιτεχνών. 'Ο Ruskin άναφέρει τή σχέση μεταξύ φαντασίας καί άτόμου, ό δέ Hume ζητεί νά θεμελιώση τήν άνάλυση τών νοητικών άντιλήψεων σέ έντυπώσεις καί σέ ιδέες. Το θέμα τής διακριτικής μεθόδου κατά τή συνειδητοποίηση ενός άντικειμένου συνδέεται, στη σκέψη όσων ένδια- φέρονται γιά τή φιλοσοφία τής Τέχνης, μέ τήν εξέταση τοϋ τί εννοούμε μέ τύν όρο « αισθητικό ». 'Η γνωριμία ενός άντικειμένου συνεπάγεται ώρισμένον τρόπο εμπειρίας, Ινώ ή επιθυμία γνωριμίας ενός αντικειμένου ύποδηλώνει ενα ενδιαφέρον γιά τό άντικείμενο αυτό. Μιά αισθητική έμπειρία άποτελεϊ γνώση συναισθήματος, κάλλους καί περιβάλλοντος, σέ άρμονία μέ τή Φύση. 'Η καλλιτεχνική λειτουργία οΰτε μπορεί ούτε θάπρεπε ν’ άναλύεται. Ζήτημα είναι αν κανένας καλλιτέχνης άπεικονίζη τήν πραγματικότητα. 'Υπάρχει μεγάλο χάσμα άνάμεσα στήν πηγή τής δημιουργίας καί τών πράγματι δημιουργου- μένων άντικειμένων. Πρέπει επίσης νά ληφθή ύπ’ οψιν ό άντικειμενικός σκοπός τής Τέχνης. Ό Piero della Francesca θεωρούσε δτι ή τέχνη έχει ήθική λειτουργία καί δτι σκοπός της είναι νά καταστή άποκάλυψη τής άπόλυτης Αλήθειας. 'Η παρούσα γενεά δέν μπορεί νά έκτιμήση εντελώς τή νεώτερη Τέχνη.

• Arts
• Philosophy, Ethics and Religion

• Τέχνη