Οι κληρονομικές πρακτικές των Ελλήνων στα νησιά του νοτιανατολικού Αιγαίου κατά την περίοδο της οθωμανικής διοίκησης : η περίπτωση της Κω
Part of : Εθνολογία : περιοδική έκδοση της Ελληνικής Εταιρείας Εθνολογίας ; Vol.8, No.1, 2000, pages 45-83
Issue:
Pages:
45-83
Parallel Title:
Inheritance practices of Greeks in the islands of the se Aegean during the ottoman period : the case of Cos
Author:
Abstract:
Η κληρονομική μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων στην Κω κατά την οθωμανική περίοδο εντοπίστηκε κυρίως στη στιγμή του γάμου κάποιου μέλους της οικογένειας και με αφορμή το θάνατο. Ο κανόνας στην Κω, τουλάχιστον ανάμεσα στο φτωχό αγροτικό πληθυσμό, ήταν η σιωπηρή μεταβίβαση ακίνητης περιουσίας από γενιά σε γενιά, σύμφωνα με τους άγραφους τοπικούς εθιμικούς κανόνες. Παρά ταύτα, μαρτυρείται και σύνταξη προικοσυμφώνων το 18ο και, κυρίως, το 19ο αιώνα ως αρμοδιότητα της Εκκλησίας. Λεν ήταν ιδιαίτερα συνηθισμένη η προικοδότηση σε χρήμα, ενώ ήταν επίσης σε ισχύ η αρχή της συζυγικής κοινοκτημοσύνης. Στην πράξη βέβαια οι γυναίκες διατηρούσαν την κυριότητα της προίκας μετά το γάμο, εφόσον η προίκα λειτουργούσε ως μέσο εξισορρόπησης του μειονεκτικού ρόλου της γυναίκας στην οικογένεια και στην κοινωνία. Έθιμο με ευρεία διάδοση ήταν η πρωτότοκη κόρη να παίρνει το οικογενειακό σπίτι και το ένα τρίτο τουλάχιστον της μητρικής περιουσίας, εφόσον αυτός ήταν ο μόνος τρόπος να προκόψουν βιώσιμοι κλήροι γης. Η Εκκλησία παρενέβαινε και στη διευθέτηση κληρονομικών διαφορών, ενώ δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την ανάμιξη και του μουσουλμάνου ιατροδικαστή. Μπορούμε, επίσης, να επισημάνουμε την ισχύ της τριμοιρίας, βυζαντινού θεσμού, κατά τον οποίο, σε περίπτωση θανάτου του ενός συζύγου και των παιδιών της οικογένειας, η περιουσία του νεκρού διαιρείται δια τρία. Τέλος, οι γυναίκες στην Κω εμφανίζονται να δικαιοπρακτούν συχνά σε υποθέσεις κληρονομικού δικαίου και οπωσδήποτε η γυναίκα είχε τα ίδια δικαιώματα ιδιοκτησίας και κτήσης ακίνητης περιουσίας με τον άντρα.
Subject:
Subject (LC):
