1-14

Εντατική επιφανειακή έρευνα στην περιοχή Λαγκαδά : πρώτη προκαταρκτική έκθεση, περίοδος 1986

• Κωτσάκης, Κώστας

Τα τελευταία χρόνια η γεωγραφική κατανομή των προϊστορικών θέσειυν έχει αρχίσει να συγκεντρώνει το ενδιαφέρον της αρχαιολογικής έρευνας στη Μακεδονία. Το πρόγραμμα εντατικής επιφανειακής έρευνας στην περιοχή του Λαγκαδά προσπαθεί να καταγράψει και να αξιοποιήσει τις πληροφορίες που σχετίζονται με τη διάταξη της ανθρώπινης δραστηριότητας, ανασυνθέτοντας τον παραγωγικό και οικιστικό χώρο του αρχαίου ανθρώπου.Ο διαχρονικός χαρακτήρας μιας τέτοιας προσπάθειας δεν είναι μονάχα άμεσο αποτέλεσμα της μεθόδου με την οποία πραγματοποιείται η έρευνα. Είναι μάλλον αναπόσπαστο μέρος της και οδηγεί στην καλύτερη κατανόηση —μέσα από τη διαχρονική μεταβολή— της σύνδεσης της ανθρώπινης δραστηριότητας με το μεταβαλλόμενο φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον. Για την προϊστορική περίοδο πιο συγκεκριμένα, προηγούμενες μελέτες στην ευρύτερη περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας έχουν εντοπίσει ορισμένα σημεία τα οποία θα μπορούσε να ελέγξει μια έρευνα όπως αυτή που διεξάγεται στην περιοχή του Λαγκαδά. Τα σημεία αυτά σχετίζονται καταρχήν με την αξιοπιστία του δείγματος των προϊστορικών θέσεων που διαθέτουμε από την περιοχή καθώς και με διαπιστώσεις σχετικές με τη θέση των οικισμών σε συσχέτιση με τα φυσιογραφικά χαρακτηριστικά του άμεσου περιβάλλοντος τους. Δε θα πρέπει φυσικά να παραληφθούν οι πληροφορίες που μέσα στο κατάλληλο θεωρητικό πλαίσιο μπορούν να αποδειχτούν πολύτιμες για την κατανόηση προβλημάτων δημογραφίας ή διακοινοτικής ιεραρχίας και τα οποία περικλείουν μεγάλο διαχρονικό δυναμικό.Η περιοχή που έχει επιλεγεί ως στόχος αυτής της επιφανειακής έρευνας περιλαμβάνει το δυτικό τμήμα της πεδιάδας του Λαγκαδά μαζί με τα υψώματα που την περιβάλλουν και την περιοχή γύρω από τη λίμνη του Αγίου Βασιλείου. Στο σύνολό της εμφανίζει αξιοσημείωτη ποικιλία φυσιογραφικών χαρακτηριστικών αλλά παράλληλα είναι μια περιοχή σαφώς οριζόμενη γεωγραφικά. Επιπλέον έχει από παλιά συγκεντρώσει το ενδιαφέρον της αρχαιολογικής έρευνας και έτσι διαθέτει μια ικανοποιητική ακολουθία των πολιτιστικών φάσεων. Η μεθοδολογία της επιφανειακής έρευνας στηρίζεται στην τεχνική της καταγραφής όλων των αρχαιολογικών ευρημάτων που συναντώ- νται στο πεδίο και επομένως χρησιμοποιεί το εύρημα και όχι τη θέση ως μονάδα ανάλυσης. Ο στατιστικός χαρακτήρας της ανάλυσης υποβοηθείται από το συστηματικό τρόπο με τον οποίο καλύπτεται η περιοχή που ερευνάται κάθε φορά, έτσι θύστε τα αποτελέσματα να είναι συγκρίσιμα μεταξύ τους και κατάλληλα για μελλοντική στατιστική επεξεργασία.Τα αποτελέσματα της πρώτης —δοκιμαστικής— περιόδου είχαν περισσότερο το χαρακτήρα της προσαρμογής της νέας αυτής μεθοδολογίας στα ειδικά προβλήματα της περιοχής. Παρόλα αυτά, τα καθαρά αρχαιολογικά αποτελέσματα δεν είναι λιγότερο ενδιαφέροντα. Συνολικά επτά νέες θέσεις εντοπίστηκαν στη σχετικά μικρή (8.4 χλμ2) επιφάνεια που καλύφθηκε την περίοδο του 1986. Οι θέσεις αυτές καλύπτουν τις περιόδους από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού μέχρι τη μεταβυζαντινή. Μία από αυτές βρίσκεται ψηλότερα από την ισοϋψή των 300 μέτρων και υποδηλώνει με την παρουσία της ότι η εγκατοίκηση των ψηλότερων ορεινών ή ημιορεινών περιοχών είναι μια πιθανότητα ήδη από την ΥΕΧ.

• History and Archaeology

• Ανασκαφές (Αρχαιολογία)

προϊστορία

Περιέχει πίνακες και βιβλιογραφία