59-75

Ποίηση και εικαστικές τέχνες (από τον Ολυμπικό του Δίωνα Χρυσοστόμου)

Μελέτες-Articles

• Schwabl, Hans

Ο Ολυμπικός του Δίωνα είναι σημαντικός τόσο για την θεολογική θεματική του (προέλευση τής γνώσεως περί του θεού και των απεικονίσεών του) όσο και για την σύγκριση που γίνεται μεταξύ ποιήσεως ("Ομηρος) και εικαστικών τεχνών (Φειδίας). Ο λόγος έχει διαμορφωθεί έτσι ώστε τόσο στην προλαλιά όσο και στο κύριο τμήμα να τονίζεται συνεχώς ο ρόλος του «φιλοσόφου» ώς ομιλητή, και το γεγονός αυτό είναι σημαντικό και για την σύγκριση των τεχνών που παρέχεται στο τέλος. Ο κανόνας που προτείνεται είναι κατά πρώτον λόγο θεολογικός και φιλοσοφικός, μολονότι παρουσιάζονται ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις σχετικές με την θεωρία τής τέχνης και οι όποιες οδηγούν σε σύγκριση με το έργο Λαοκόων του Lessing. Δεν πρέπει ομως να παραγνωρίζεται η διαφορά που υπάρχει ανάμεσα σ’ αυτές τις απόψεις: ο Δίων τονίζει την εκφραστική πληρότητα (που σε τελευταία ανάλυση είναι αλληγορική) του αγάλματος, ο Lessing αναζητεί την «γόνιμη στιγμή» με την οποία μπορεί να υποδηλωθεί η πράξη. Και ο Lessing επίσης παρακινήθηκε σ' αυτό από αρχαίες πηγές. Ο Δίων αντιδιαστέλλει το πλήθος των ομηρικών εικόνων του Δία από την μια εικόνα του Φειδία, προς όφελος αυτής της τελευταίας. Αυτό δεν σημαίνει οτι ο Δίων ήθελε να Αμφισβητήσει τον κατά παράδοση αποδεκτό συσχετισμό του A 528 κ.ε. της Ίλιάδας (όπου πρέπει να ληφθεί υπόψη και η Αρχαία ερμηνεία) με τον όλύμπιο Δία του Φειδία. Η εκτίμηση εντούτοις του Δίωνα γι ’ αυτό το έργο τέχνης δεν μπορεί με κανένα τρόπο να ληφθεί ως μαρτυρία γιά τις ιδέες τού Φειδία ως ιστορικού προσώπου. Τέλος είναι ενδιαφέρον ότι οικατηγορίες του «κάλλους» και του «μεγέθους», τις όποιες τονίζει ο Δίων ως έκφραση του θείου, Αποτελούν μια χαρακτηριστική παράμετρο τόσο για την ελληνική αισθητική όσο και για την θεολογία.

• History and Archaeology
• Philosophy, Ethics and Religion

• Αρχαιολογία
• Λογοτεχνία
• Τέχνη
• Θρησκεία

εικαστικές τέχνες, αρχαία ελληνική ποίηση, Ελλάς