211-223

Jacopo Pontormo : ένας αμφισβητίας;

Μορφές Καλλιτεχνικής Αμφισβήτησης - Κομφορμισμός και Αμφισβήτηση/Pluralité des formes de contestation artistique - Conformisme et contestation

• Dubus, Pascale

Ό όρος «άμφισβήτηση» είναι μήπως άκατάλληλος γιά νά περιγράφει τίς διαμάχες πού ζωντάνεψαν τήν καλλιτεχνική σκηνή τού Cinquecento; Είναι άπαραίτητο νά έξετάσουμε τόν λειτουργικό χαρακτήρα αύτής τής έννοιας στό έσωτερικό μιας αισθητικής τής ύποδοχής τών έργων τέχνης τήν περίοδο τής Αναγέννησης. Γιά τό σκοπό αύτό τόσο ή ζωή δσο καί τό έργο τού Jacopo Pontormo (1494-1556) άποτελοϋν ενα έξαίρετο πεδίο ερευνάς. Τό πορτραϊτο αύτοΰ τοϋ μοναχικού καλλιτέχνη καί δημιουργοϋ μιας σειράς είκονογραφικών καί πλαστικών καινοτομιών άνέλαβε νά στοιχειοθετήσει, μία δεκαετία μετά τό θάνατό του, ό ιστορικός τής τέχνης Giorgio Vasari. Ή κριτική όμως πού έξαπέλυσε ό Vasari κατά τοϋ Pontormo, έπικρίνοντας τόσο τό χαρακτήρα του δσο καί τήν καλλιτεχνική του «μανιέρα», είχε ώς άποτέλεσμα νά παραγνωριστεί ό μανιεριστής ζωγράφος εως τόν 19° αιώνα. Ή διαμάχη αύτή, ή όποια δημιουργεί έκπληξη καί άπορία στό σύγχρονο καλλιτεχνικό κόσμο πού θεωρεί τόν Pontormo ώς μία άπό τίς μείζονες μορφές τής τέχνης τοϋ Cinquecento, οφείλεται τόσο στόν «κομφορμισμό» τοϋ ιστορικού όσο καί στήν άντικλασική μανιέρα τοϋ ζωγράφου. Επιβάλλεται λοιπόν νά έξετάσουμε τίς άξιες τίς όποιες έπικαλέστηκε ò Vasari γιά νά κρίνει τόσο τό βίο όσο καί τήν καλλιτεχνική πρακτική τοϋ Pontormo καί νά προβληματιστούμε πάνω στό γιατί μιά τέχνη τής άμφισβήτησης θά είχε θέση στό έργο τοϋ φλωρεντινού ζωγράφου. Είναι προφανές ότι τό νά χαρακτηρίσουμε τόν Pontormo ώς καλλιτέχνη τής άμφισβήτησης είναι ένας άναχρονισμός πού συνδέεται μέ τήν πολιτική ιστορία τοϋ 20οϋ αιώνα. Κι όμως, άνάμεσα στόν κομφορμισμό καί τήν καινοτομία άναδύεται ή ιδιόμορφη φιγούρα τοϋ Pontormo, ένώ παράλληλα έπανεμφανίζεται, μέσα στήν ιστορία τών τεχνοτροπιών, μία τάση ή όποια είχε άποκηρυχθεΐ άπό τούς κληρονόμους τοϋ πρώτου μανιερισμού τής Τοσκάνης.

• Arts
• History and Archaeology

• Τέχνη
• Ιστορία

Ιταλία, ζωγραφική