87-95

Το παραδειγματικό : η "μεσολάβηση" του Friedrich Schlegel και η "καθολική διδασκαλία" του Joseph Jacotot

Β' Μέρος/Part IΙ

• Κόντα, Μαρία

Σκοπός αυτού του άρθρου είναι να ανασύρει στο φως τις πολιτικές επιπτώσεις του προγράμματος της αισθητικής παιδείας στον πρώιμο Γερμανικό Ρομαντισμό. Το επιχείρημά μου είναι ότι η μορφή του καλλιτέχνη στον Friedrich Schlegel (1772-1829) φέρει την υπόσχεση τής διανοητικής χειραφέτησης, πού είναι έπίσης ύπόσχεση μιας συγκεκριμένης μορφής έλευθερίας καί ένός ολοκληρωμένου άνθρωπισμου. Ό Schlegel συνδέει τήν ιδέα ένός κοινού κόσμου αισθήσεων μέ τό μοντέλο του καλλιτέχνη ώς μεσολαβητή άνθρωπισμου, καί μέ τή «συμμαχία» των καλλιτεχνών ώς ιδανική κοινωνία. Θά προσπαθήσω νά έξηγήσω τήν πολιτική σημασία τής Σλεγελιανής παιδείας, έξετάζο- ντας, μέ δύο έρωτήματα, τίς δύο παραδειγματικές μορφές της: Τί είδους άλλαγές θά είχε έπιφέρει σέ μελλοντικές κοινωνικές δομές ή συλλογικότητα τών καλλιτεχνών; Τί είδους νέα σημασία καθολικότη- τας καί αισθητικής ισότητας θά είχε εισαγάγει τό μοντέλο τοϋ Ρομαντικού καλλιτέχνη; Γιά νά έξηγήσω έπαρκώς τή σημασία τής Σλεγελιανής παιδείας, θά έπικαλεστώ τήν έξιστόρηση τής μεθόδου τής «καθολικής διδασκαλίας» τοϋ Joseph Jacotot (1770-1822) άπό τόν Jacques Rancière στό βιβλίο του Ό άδαής δάσκαλος. Πέντε μαθήματα διανοητικής χειραφέτησης (1991). Ό Rancière έπιστρατεύει τήν άρχή τής ισότητας στήν εύφυΐα πού πρεσβεύει ό Jacotot ώς άντίδραση στήν ιδεολογική σύγχυση πού προάγει ή κοινωνία ανισότητας. Εξετάζοντας παράλληλα τόν Schlegel καί τόν Rancière, θέλω νά ύποστηρίξω ότι τό ιστορικό καθήκον τής νεωτερικότητας ήταν πάντα ή προσπάθεια νά δώσει περιεχόμενο στήν εξής ύπόθεση: εάν ή ισότητα είχε αποτελέσει αφετηρία κάθε παιδαγωγικού προγράμματος, τότε ή άνθρωπότητα ίσως νά είχε ξεπεράσει τά αδιέξοδα τής πολιτικής ελευθερίας σε συνθήκες πολιτικής καί κοινωνικής κυριαρχίας.

• Arts
• Educational sciences

• Αισθητική
• Εκπαίδευση
• Πολιτική επιστήμη
• Τέχνη

ρομαντισμός