77-110

O πρώτος Iλλυρικός πόλεμος : Μια ανάλυση των πηγών

Μελέτες - Articles

• Zahrnt, M.

Για την έκρηξη, την εξέλιξη και το αποτέλεσμα του Πρώτου Ιλλυρικού Πολέμου (229-228 π.Χ.) μας πληροφορούν ο Πολύβιος, ο Αππιανός και ο Κάσσιος Δίων/Ζωναράς. Οι σχετικές παρουσιάσεις αυτών των πηγών εν μέρει διαφέρουν, ακόμη και αντιφάσκουν μεταξύ τους. Το -όχι επάξια- καλό όνομα του Πολυβίου εξηγεί ότι κυρίως η δική του έκθεση των γεγονότων προτιμήθηκε των δυο άλλων, των οποίων η μαρτυρία μόλις στα τελευταία χρόνια λαμβάνεται σοβαρά υπ’ όψη. Πράγματι, μπορεί να καταδειχθεί ότι η εξιστόρηση της προϊστορίας και της έκρηξης του πολέμου από τον Αππιανό όχι μόνον δεν αφήνει κενά, αλλά είναι και πιθανότερη από εκείνη του Πολυβίου. Ως προς την πορεία του πολέμου, οι δυο συγγραφείς κατά μεγάλο μέρος συμφωνούν ή η σύντομη αναφορά του Αππιανού μπορεί να συμπληρωθεί από την πολύ πληρέστερη του Πολυβίου. Πάντως, και η εξέλιξη των γεγονότων που μπορεί έτσι να ανασυσταθεί, ταιριάζει πολύ περισσότερο στα στοιχεία του Αππιανού για την προϊστορία του πολέμου. Τα ίδια ισχύουν για τη διευθέτηση του καθεστώτος των περιοχών πέραν της Αδριατικής, όπως ρυθμίστηκε από τους Ρωμαίους μετά τη λήξη του πολέμου.Οι διαπιστώσεις αυτές οδηγούν στο ερώτημα, πώς ο Πολύβιος κατέληξε στη δική του εκδοχή και σε ποιες πηγές βασίσθηκαν αυτός και ο Αππιανός. Προφανώς, ο δεύτερος χρησιμοποίησε μια ελληνική πηγή που συντάχθηκε πριν από το τέλος του 3ου αι. π.Χ. και δεν χρειαζόταν να συνυπολογίσει τη ρωμαϊκή ηγεμονία ή και κυριαρχία. Αντίθετα, ο Πολύβιος ακολούθησε τον Φάβιο Πίκτωρα, Ρωμαίο συγκλητικό, ο οποίος ήθελε να πείσει τους ελληνόγλωσσουςαναγνώστες του για την ορθότητα και την ανιδιοτέλεια της ρωμαϊκής πολιτικής, βάσισε δε σ αυτό τον άξονα την έκθεσή του για την προϊστορία, την έκρηξη, τη διαδρομή και το αποτέλεσμα του Πρώτου Ιλλυρικού Πολέμου. Ό,τι πάλι παραδίδει ο Κάσσιος Δίων και, αντλώντας από αυτόν, ο Ζωναράς, αποκαλύπτεται κυρίως ως ανάμειξη των συνθέσεων του Πολυβίου και του Αππιανού, εμπλουτισμένη με ορισμένες καθαρά ανναλιστικές προσθήκες, οι οποίες σκοπεύουν να παρουσιάσουν τους Ρωμαίους ως βοηθούς των προστατευομένων τους. Έτσι χρωματίζεται η στάση των Ρωμαίων ιδιαίτερα στα κείμενα της εποχής του Κικέρωνα και του Αυγούστου.

• History and Archaeology

• Ιστορία, Αρχαία

Ιλλυρικός πόλεμος

Nur mit dem Verfassernamen (und gegebenenfalls Erscheinungsdatum) werden folgende Werke zitiert: S. ALBERT, Bellum Iustum. Die Theorie des „gerechten Krieges'^ und ihre praktische Bedeutungfor die auswartigen Auseinandersetzungen Roms in republikanischer Zeit, Kallmunz 1980; A. BAUER, „Die Anfange osterreichischer Geschichte. Griechische Colonicn in Dalmatien, Roms erster illyrischer Kricgu, Archaologisch-epigraphische Mitteilungen aus Osterreich-Ungarn 18, 1895, 1281t.; P. CABANES, L ‘/spire de Lt snort de Pyrrhos a la conquete romaine (271-167 av. J.C.), Paris 1976; idem ejusdem, „L’Adriatique dans l’Antiquite“, in: idem ejusdem. Histoire de l ’Adriatique, Paris 2001, 25ff; H.J. D m , „The Origins and Nature of Illyrian Piracy“. Historia 16, 1967, 34411; P.S. Df.row, „Kleemporos", Phoenix 27, 1973, 1181L; P. d e SouZA, Piracy in the Graeco-Roman World, Cambridge 1999; R.M. F.RRINGTON,„Rome and Greece to 205 B .C “, Cambridge Ancient History V ili. Rome and the Mediterranean to 133 B.C., -1989, 8UT.; E.S. GRUEN, The Hellenistic World and the Coming o f Rome, Berkeley-Los Angcles-l.ondon 1984; N.G.L. HAMMOND, „lllvris, Rome and Macedon in 229-205 R.C.“, JRS5S, 1968, Iff.; W.V. HARRIS, War and Imperialism in Republican Rome, 327-70 B.C., Oxford 1979; Μ. I lOlJi-AUX, Rome, !a Grece et les monarchies hellenistiques au Ille siecle avant J.-C. (273-203), Paris 1921; G. Marasco, „L’Illyrike di Appiatto“, ANRWW 34.1 (1993) 463ff; K.-E. PeT/OI.D, „Rom und Illyrien. Ein Beitrag zur romischen Ausenpolitik im 3. Jahrhundert“, Historia 20, 1971, I99ff; H. POHL Die romische Politik und die Piraterie im ostlichen Mittelmeer vom 3. bis zum I. J h v. Chr., Berlin-New York 1993; M. SaSei KOS, Appian and Iuyricum Ljubljana 2005; D. VOLLMER, Symploke. Das Ubergreifen der romischen Expansion a u f den griechischen Osten. Untersuchungen zur romischen Ausenpolitik am Ende des 3. Jahrhunderts v. Chr., Stuttgart 1990; F.W. W.ALBANK, A Historical Commentary on Polybius I, Oxford 1957; G. WalSKK, „Die Ursachen des ersten romisch-illyrischcn Krieges”. Historia 2, 1953/4, 308ff; J. Wlt.KES, The Illyrians, Oxford-Cambridge 1992.